Renovatie

Het woonerf wordt toegepast in straten en buurten uit verschillende bouwperioden, van  historische stadskernen en oude arbeidersbuurten tot in huidige nieuwbouw. Een flink gedeelte van de woonerven is te vinden in de zogenaamde bloemkoolwijken, de wijken die werden opgeleverd in de periode 1970 tot 1985, de periode waarin het woonerf ontstond.

Bureau Middelkoop heeft, in opdracht van SEV (Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting), veel onderzoek gedaan naar deze woonerven: twintig procent van de Nederlandse woningvoorraad bevindt zich in deze wijken, de bewoners zijn meestal tevreden, maar ontwerpers en bestuurders zijn soms minder enthousiast. Vandaar mogelijk de aanduiding bloemkoolwijken. Het is tijd voor bezinning. Groot onderhoud van zowel de woning als de straat komt eraan. Zo ook in de wijk Hoogvliet in Rotterdam, een wijk waar leden van het netwerk bewoners hebben geadviseerd over de aanpak van hun opknapbeurt.

De Koekoek is een deel van een woonerf in de wijk Boomgaardshoek. Het is indertijd met veel zorg ontworpen. De bewoners waren tevreden. Voorjaar 2009, kort voor het werk begon, werd de ophoging aangekondigd. De gemeentelijke dienst had aangenomen dat de hele wijk in dezelfde mate verzakt was en dus overal met evenveel grond zou moeten worden opgehoogd. Achteraf bleek dat een onjuiste veronderstelling te zijn. Het woonerf is dus, zonder noodzaak, geheel op de schop genomen. Veel essentiële bomen verdwenen, kindvriendelijke stenen werden vervangen door gemeen-scherpe straatstenen (bedoeld voor  30-km wegen), bochten werden verruimd. Het gevolg is niet alleen dat er onnodige wateroverlast is (straatniveau ligt hoger dan eigen erf en soms zelfs hoger dan voordeur), maar ook dat het verblijfskarakter is aangetast en dat het minder vanzelfsprekend is geworden om langzaam te rijden en extra goed op te letten. De bewoners hebben zich krachtig verzet en o.a. advies gevraagd aan twee leden van het netwerk, maar toen was de kaalslag al geschied. Daarbij kwam dat wat dit betreft de verantwoordelijkheden binnen de Rotterdamse gemeentelijke organisatie niet helder zijn, waardoor men zich achter elkaar verschool en prestigekwesties hoog opliepen, zodat er over correcties nauwelijks te praten viel.

Intussen constateren wij dat ondoordachte renovatie helaas geen uitzondering is. Te vaak worden woonerven aangetast doordat de vernieuwing gebeurt zonder voldoende kennis over het hoe en waarom van essentiële details in een goed ontworpen woonerf.

Verder lezen: een verslag van de excursie van het netwerk naar Hoogvliet met links naar het internet dossier van de buurtgroep.